Rodzaje ubytków słuchu a rozwój mowy
Niedosłuch może mieć różny stopień – od lekkiego po głęboki – i w różny sposób wpływa na rozwój dziecka. Im większy ubytek, tym trudniej dziecku naturalnie przyswajać mowę i język. Nawet niewielkie problemy ze słuchem mogą jednak utrudniać rozumienie mowy, zwłaszcza w hałaśliwym otoczeniu, co przekłada się na trudności w nauce i komunikacji.
Diagnoza i pierwsze kroki
Wczesne wykrycie niedosłuchu ma kluczowe znaczenie. Dzięki programom badań przesiewowych wiele wad słuchu można rozpoznać już u noworodków. Kolejne etapy to diagnoza u audiologa, dobór aparatu słuchowego lub implantu ślimakowego oraz rozpoczęcie terapii surdologopedycznej. Im wcześniej dziecko otrzyma odpowiednie wsparcie, tym większe ma szanse na rozwój mowy zbliżony do rówieśników.
Rozwój mowy u dzieci aparatowanych i implantowanych
Aparaty słuchowe i implanty ślimakowe dają dziecku dostęp do świata dźwięków, ale same w sobie nie uczą mowy. Dlatego konieczna jest intensywna terapia, która uczy, jak korzystać z nowych możliwości słuchowych i jak rozwijać język. Terapia surdologopedyczna obejmuje ćwiczenia percepcji słuchowej, rozumienia mowy i rozwijania komunikacji w codziennych sytuacjach. W większości przypadków celem jest rozwój mowy dźwiękowej. Jednak u dzieci z głębokim niedosłuchem, u których rozwój języka jest bardzo ograniczony, komunikację można wspierać także poprzez gesty, język migowy lub inne systemy wspomagające.
Wsparcie rodziców i otoczenia
Rodzice odgrywają kluczową rolę w procesie terapii – pomagają dziecku korzystać z aparatów lub implantu, dbają o systematyczność ćwiczeń i budują środowisko sprzyjające rozwojowi mowy. Ważna jest również współpraca z nauczycielami i rówieśnikami, aby dziecko czuło się akceptowane i mogło w pełni uczestniczyć w życiu społecznym. Oprócz ćwiczeń językowych równie istotne jest wspieranie emocji dziecka, jego pewności siebie i relacji z otoczeniem.